THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 1 APRIL 2020




ARTICLE 1 – STEP UP

  1. Absolute = पूर्ण / परम / निरंकुश 
  2. Adequate = पर्याप्त / उचित 
  3. Asymptomatic = अलक्षणी / स्पर्शोन्मुख
  4. Circumstance = परिस्तिथि / हालत / अवस्था / हाल 
  5. Conference = सभा / सम्मलेन / बातचीत 
  6. Consequence = परिणाम / नतीजा / महत्त्व 
  7. Containment = रोकथाम / काबू / नियंत्रण 
  8. Crucial = महत्वपूर्ण / निर्णायक / प्रमाणिक / संकटकालीन 
  9. Deploy = तैनात करना / काम में लगाना / प्रसारित करना / खोलना
  10. Disastrous = विनाशकारी / संकटपूर्ण   
  11. Eminent = प्रख्यात / विख्यात / प्रसिद्द
  12. Extensive = व्यापक / विस्तृत / विशाल 
  13. Invoke = बुलाना / आमंत्रित करना 
  14. Massive = विशाल / बड़ा / व्यापक / महाकाय 
  15. Pandemic = महामारी / सर्वव्यापी 
  16. Pile = ढेर / लट्ठा / चिता 
  17. Prescribe = आदेश देना / व्यवस्था करना / नियत करना / औषध निर्देशन 
  18. Protocol = शिष्टाचार / आदर्श पत्र 
  19. Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था
  20. Quarantine = पृथक करना / संगरोध करना / अस्पताल का अलग कमरा / चालीस दिन का समय 
  21. Thwart = विफल / बिगाड़ना 
  22. Volunteer = स्वयंसेवक / स्वैक्षिक 


ARTICLE 2 – WEAKER, LATER

  1. Adhere = पालन करना / अनुसरण करना / चिपकना
  2. Adrenalin = पशुओं के गुर्दे से निकाला हुआ रस / अधिवृक्क रस
  3. Ally = मित्र / साथी / सहायक 
  4. Applause = वाहवाही / ताली / सराहना
  5. Bedrock = मूल / आधार           
  6. Boycott = बहिष्कार करना      
  7. Chequer = परीक्षक / रंगबिरंगा करना / बिसात / विचित्र करना / शतरंजपट्ट
  8. Concur = सहमत होना / मेल खाना / एक मत होना 
  9. Congregation =  एकत्रीकरण / धार्मिक सभा / संचय 
  10. Context = सन्दर्भ / प्रसंग / विषय  
  11. Cope = सामना करना / डटकर मुकाबला करना / नियंत्रण रखना            
  12. Denial = अस्वीकार / त्याग / खंडन 
  13. Distraught = व्याकुल / परेशान
  14. Erstwhile = भूतपूर्व / पहले का 
  15. Eternal = सनातन / अविनाशी / अनंत
  16. Exultant = हर्षित / प्रसन्न / खुशियां मानाने वाला 
  17. Frenzy = आवेश / उन्माद / पागलपन / सनक  
  18. Glorious = यशस्वी / महान
  19. Grief = शोक / खेद / व्यथा / गहरा दुःख 
  20. Inception = आरम्भ / प्रारम्भ / सूत्रपात 
  21. Indulgent = कृपालु / आसक्त / दयालु / खातिर करने वाला
  22. Intrinsic = स्वाभाविक / आतंरिक / वास्तविक 
  23. Jingoist = युध्द-प्रिय / कट्टर देशभक्त 
  24. Limb = अंग / अव्यव / शाखा 
  25. Logistic = तार्किक
  26. Mandatory = अनिवार्य / बलपूर्वक 
  27. Mere = केवल / एकमात्र 
  28. Normalcy = सामान्य स्तिथि / साधारण अवस्था 
  29. Override = अवहेलना करना / अध्यारोहण / स्वचलित प्रक्रिया को निरस्त करके अपने नियंत्रण में लाना
  30. Precedence = प्रधानता / पूर्वता / अग्रता 
  31. Prevail = प्रबल / जीतना / प्रचलित होना
  32. Quibble = बाल की खाल निकालना / अनुचित बहाना करना 
  33. Render = प्रस्तुत करना / सौपनेवाला / लौटाना
  34. Retaliate = पलट कर हमला करना / बदला लेना            
  35. Semblance = अनुरूपता / एकरूपता / आभास / दिखावा 
  36. Shrink = सिकुड़ना / पीछे हटना 
  37. Squad = दल / दस्ता / समूह 
  38. Vein = नस / शिरा / रक्तवाहिनी
  39. Vicious = शातिर / दोषपूर्ण 
  40. Wane = पतन / ह्रास / क्षीण होना 
  41. Whip up = तैयार करना / उत्तेजित करना          


ARTICLE 3 – AN EYE EACH ON CONTAINMENT AND WELFARE

  1. Address = पता / व्याख्यान / सम्बोधित करना / निवेदन करना 
  2. Adequate = पर्याप्त / उचित
  3. Adequate = पर्याप्त / उचित / सक्षम                  
  4. Allocate = आबंटन करना / नियत करना / बांटना / निर्धारित करना 
  5. Aspect = पहलु / स्वरुप 
  6. Augment = वृद्धि करना 
  7. Commercial = व्यावसायिक 
  8. Commodity = वस्तु / उपयोगी वस्तु / व्यापार की वस्तु
  9. Community = समुदाय / समाज           
  10. Comprehensive = व्यापक / विस्तृत / बोध संबंधित
  11. Confine = प्रतिबंधित करना / सीमित करना 
  12. Constitute = बनाना / निर्मित करना / गठित करना 
  13. Containment = रोकथाम / काबू / नियंत्रण 
  14. Curtail = काटना / छोटा करना
  15. Dedicate = समर्पित करना
  16. Dedicate = समर्पित करना / समर्पित करना 
  17. Designate = नामित / पदांकित करना / नियुक्त करना 
  18. Diversity = विविधता / विभिन्नता / अनेकरूपता 
  19. Dread = खौफ / आतंक / डर    
  20. Dwell = ध्यान केन्द्रित करना / समय बिताना / बसना / रहना 
  21. Edible = भोज्य / खाने योग्य 
  22. Enforcement = प्रवर्तन / लागू करना / बाध्य करना 
  23. Ensure = आश्वस्त करना / पक्का करना / सुनिश्चित करना 
  24. Equip = सजाना / समर्थ बनाना / लैस करना
  25. Equipment = उपकरण / सामग्री 
  26. Eradicate = उन्मूलन करना / पूर्ण रूप से नाश करना 
  27. Essential = आवश्यक / अनिवार्य / मौलिक / मूलभूत 
  28. Establish = स्थापित करना / सिद्ध करना 
  29. Exclusive = विशेष / विशिष्ट / केवल / मात्र 
  30. Fiscal = राजकोषीय / वित्तीय
  31. Frequent = बार बार होने वाला / नियमित
  32. Household = घरेलु / परिवार सम्बन्धी 
  33. Immigration = अप्रवास / दुसरे देश में जाकर बसना 
  34. Implementation = अमल / कार्यान्वयन / कार्य रूप में परिणित
  35. Imposition = आरोपण / अधिरोपण 
  36. Initiative = पहल / उपक्रम 
  37. Intervention = हस्तक्षेप / व्यवधान / बीच बचाव 
  38. Isolation = अलगाव / अलग करना 
  39. Juncture = अवसर / उचित समय / संकटकाल / परिस्थिति 
  40. Liquidity = तरलता / चल निधि / तरत्व
  41. Measure = माप / मापदंड 
  42. Migrant = प्रवासी / स्थान बदलकर रहने वाला 
  43. Norm = आदर्श / मानक / नियम / प्रतिमान 
  44. Pandemic = महामारी / सर्वव्यापी 
  45. Percolate = टपकना / प्रसारित हो जाना 
  46. Prevention = रोक थाम / निवारण / निरोध / प्रतिबन्ध  
  47. Preventive = निवारक / निरोधक          
  48. Priority = प्राथमिकता / प्रधानता 
  49. Procurement = वसूली / प्राप्ति 
  50. Quarantine = पृथक करना / संगरोध करना / अस्पताल का अलग कमरा / चालीस दिन का समय 
  51. Recognition = पहचान / मान्यता / सम्मान / स्वीकृति 
  52. Revive = फिर से जीवित करना / पूर्वरूप में लाना 
  53. Robust = मजबूत / ठोस 
  54. Rumor = अफवाह 
  55. Stimulate = प्रोत्साहित करना / प्रेरित करना 
  56. Subsidize = धन रूप में सहायता देना
  57. Substantial = आवश्यक पदार्थ / पर्याप्त / ठोस / वास्तविक / भौतिक 
  58. Surveillance = निगरानी / चौकसी / रखवाली
  59. Suspect = संदिग्ध / संदेह युक्त 
  60. Tackle = सुलझना / निपटाना / सामना करना
  61. Thrust = धकेलना / प्रेरित करना 
  62. Trace = निशान / चिन्ह / अवशेष / पता लगाना 
  63. Transit = पारगमन / संक्रमण / परिवर्तन 
  64. Unprecedented = अभूतपूर्व / बेमिसाल 
  65. Vendor = विक्रेता / बेचनेवाला   
  66. Volunteer = स्वयंसेवक / स्वैक्षिक 
  67. Vulnerable = अतिसंवेदनशील / कमज़ोर
  68. Wage = मज़दूरी / वेतन / तनख्वाह 


ARTICLE 4 – BEYOND SOCIAL DISTANCING TO FIGHT COVID – 19 

  1. Advocate = अधिवक्ता / समर्थक / पक्ष समर्थन करना 
  2. Alignment = संरेखण 
  3. Circumstance = परिस्तिथि / हालात / अवस्था  
  4. Combat = युद्ध / संग्राम / लड़ाई / प्रतिरोध करना 
  5. Compel = विवश करना / दबाव डालना / मजबूर करना / जबरदस्ती करना 
  6. Comprise = समावेश करना / सम्मिलित करना 
  7. Consequently = फलस्वरूप / परिणामतः 
  8. Containment = रोकथाम / काबू / नियंत्रण 
  9. Context = सन्दर्भ / प्रसंग / विषय  
  10. Contrary = विरुद्ध / प्रतिकूल / विपरीत 
  11. Crystallise =  निश्चित रूप देना
  12. Cult = पंथ / सम्प्रदाय 
  13. Destination = गंतव्य / लक्ष्य / मंजिल 
  14. Discrimination = भेदभाव / पक्षपात 
  15. Elite = विशिष्ट वर्ग / उच्च वर्ग / कुलीन
  16. Epidemic =  महामारी / संक्रामक / व्यापक रोग 
  17. Exclusion = बहिष्कार / निकाल देना
  18. Expose = बेनकाब / प्रकट करना / प्रकाश में लाना / खोलना / उद्घाटित करना 
  19. Facilitate = सुविधाजनक बनाना / सुगम कर देना / आसान बनाना 
  20. Fallout = विवाद / पतझड़ / झगड़ना 
  21. Identification = पहचान 
  22. Impose =  थोपना / लागू करना / अधिरोपित करना 
  23. Incentive = प्रलोभन / बढ़ावा 
  24. Incident = कांड / घटना / प्रसंग / संयोग / सम्पत्ति के संबंध में अधिकार 
  25. Incubate = अण्डा सेना
  26. Inevitable = अनिवार्य / आवश्यक
  27. Instance = अवस्था / उदाहरण / दृष्टान्त / घटना / आग्रह  
  28. Intimately = घनिष्ठता से / परिचित रूप से 
  29. Mandatory = अनिवार्य / बलपूर्वक 
  30. Messianic = मुक्तिदाता-संबंधी
  31. Migrant = प्रवासी / स्थान बदलकर रहने वाला 
  32. Neoliberal = नव उदार 
  33. Occupation = व्यवसाय 
  34. Overseas = विदेशी / समुद्र पार 
  35. Periphery = परिधि / घेरा 
  36. Pilgrimage = तीर्थयात्रा 
  37. Prejudice = पक्षपात / पूर्वधारणा / पूर्वाग्रह उत्पन्न करना 
  38. Publicize = प्रचारित करना / विज्ञापन देना 
  39. Rapid = तीव्र / तेज / शीघ्र 
  40. Reinforce = शक्ति बढ़ाना / पुनः प्रचालित करना
  41. Resent = क्रोध करना / नाराज़ होना / बुरा मानना 
  42. Respective = संबंधी / तत्सम्बन्धी
  43. Sanction = प्रतिबन्ध / मंज़ूरी 
  44. Spurt =  उछाल / कूद / फलांग / आवेग 
  45. Stigmatize = कलंकित करना / ढेर लगाना  
  46. Transmission = प्रसार / संचरण 
  47. Trigger = सक्रिय करना / शुरू करना / कारण
  48. Unfetter = आज़ाद कर देना 
  49. Unique = अद्वितीय / अनोखा / अनन्य 
  50. Upsurge = उन्नति / चढ़ाव / तरक्की 





Comments

Popular posts from this blog

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 19 NOVEMBER 2019

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 15 NOVEMBER 2019