THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 6 DECEMBER 2019



TOPIC 1 – BAIL BASICS

  1. Abscond = फ़रार होना / भाग जाना
  2. Adjudication = न्यायिक निर्णय / न्याय 
  3. Allegation = आरोप
  4. Apex = सर्वोच्च / शिखर 
  5. Astonish = चौंकना / चकित करना / आश्चर्य करना 
  6. Bail = जमानत / मुचलका 
  7. Claim = दावा करना / मांग / अनुरोध
  8. Concede = मानना / स्वीकार करना / हार मानना 
  9. Confidential = गुप्त / गोपनीय 
  10. Content = सामग्री / विचार या धारणा का मूल तत्व / संतुष्ट / तृप्त / आनंदित
  11. Custodial = हवालात से संबंधित / अभिरक्षा से संबंधित
  12. Custody =  हिरासत / निगरानी / अभिरक्षा 
  13. Denial = अस्वीकार / त्याग / खंडन 
  14. Deny = नकारना / अस्वीकार करना 
  15. Deprecate = विरोध करना / निरुत्साहित करना 
  16. Documentary = दस्तावेज़ी / वृत्तचित्र
  17. Emerge = उभारना / निकलना / प्रकट होना 
  18. Evidence = सबूत / साक्ष्य / प्रमाण / साबित करना 
  19. Exception = अपवाद / आपत्ति / आक्षेप 
  20. Expedite = शीघ्र / जल्द 
  21. Flee = भागना / एकाएक त्यागना 
  22. Fundamental = मौलिक / आधारभूत / मूलभूत
  23. Grant = अनुदान / उपहार / मानना / स्वीकार करना / दान 
  24. Grave = गंभीर / कब्र 
  25. Hinder = रोकना / अटकना / बाधा डालना
  26. Incarcerate = क़ैद कर देना
  27. Interrogation = पूछ ताछ 
  28. Intervention = हस्तक्षेप / व्यवधान / बीच बचाव
  29. Investigative = तहकीकात या अनुसंधान से संबद्ध
  30. Iteration = पुनरावृत्ति / चलना 
  31. Laundering = शोधन / अवैध को वैध बनाना 
  32. Merit = योग्यता / गुण / श्रेष्ठता 
  33. Norm = आदर्श / मानक / नियम / प्रतिमान 
  34. Onus = भार / दायित्व 
  35. Perception = अनुभूति / अनुभव / समझना / प्रत्यक्ष ज्ञान
  36. Primary = मुख्य / प्राथमिक
  37. Prior = पूर्व / पूर्वगामी / प्रधान 
  38. Probe = जांच / छानबीन 
  39. Prolong = बढ़ाना / लम्बा करना / टालना / स्थगित कर देना 
  40. Prosecution = अभियोग पक्ष / अनुशीलन / अनुसरण / पीछा / पैरवी 
  41. Purport = अभिप्राय / मुद्दा / अर्थ लगाना / तात्पर्य बतलाना / दावा करना  
  42. Relevant = प्रासंगिक / उचित / अनुरूप / संगत 
  43. Rely = विश्वास करना / भरोसा करना / निर्भर करना 
  44. Restate = फिर से कहना / फिर से बयान करना
  45. Suspect = संदिग्ध / संदेह युक्त 
  46. Tamper = छेड़ना / हस्तक्षेप करना 
  47. Threaten = डराना / धमकाना / जोखिम में डालना 
  48. Transaction = लेन देन / सौदा / समझौता 
  49. Trend = दौर / प्रचलन 
  50. Underscore = जांचना / रेखांकित करना 
  51. Vendetta = प्रतिशोध / बदला 
  52. Vitiate = दूषित करना / निष्फल करना
  53. Wherein = जिसमें
  54. Witness = गवाह / साक्षी 



TOPIC 2 – A STRATEGIC PAUSE

  1. Accommodative = उदार / अनुग्रही 
  2. Acknowledge = स्वीकार करना / मान लेना / पहचानना / धन्यवाद देना 
  3. Agenda = कार्यसूची / कार्यावली 
  4. Assessment = आंकलन / मूल्यांकन
  5. Blunt = धार कम करना / कुंद / कुंठित / मंद बुद्धि का / सीधा सादा 
  6. Complicate = उलझाना / जटिल बनाना 
  7. Concern = चिंता / मामला / सम्बंधित होना 
  8. Consecutive = अनुगामी / सिलसिलेवार / निरंतर 
  9. Deficit = कमी / अभाव 
  10. Dismal = निराशाजनक / अप्रसन्न / उदास 
  11. Facilitate = सुविधाजनक बनाना / सुगम कर देना / आसान बनाना
  12. Fiscal = वित्तीय / राजकोषीय 
  13. Glide = फिसलना / उड़ना
  14. Indicate = संकेत करना / सूचित करना / प्रकट करना 
  15. Inflation = मुद्रा-स्फीति
  16. Lag =  पीछे रह जाना / धीरे चलना 
  17. Monetary = मुद्रा संबंधी / धन संबंधी 
  18. Obvious = जाहिर / प्रकट / प्रत्यक्ष 
  19. Paramount = सर्वोच्च / प्रमुख 
  20. Percolate = टपकना / प्रसारित हो जाना 
  21. Rearing = पालन / पालन पोषण 
  22. Refer = उल्लेख / भेजना / सौंपना
  23. Revival = पुनर्जीवन / बहाली / पुनः चालू किया हुआ 
  24. Ruffle = चिढ़ाना / व्याकुल करना / परेशानी / घबराहट 
  25. Sanguine = आशावादी / ख़ुशमिज़ाज / विश्वासपूर्ण
  26. Seem = प्रतीत होना / दिखाई पड़ना 
  27. Significant = महत्वपूर्ण / सार्थक 
  28. Sow = बोना / बीज बोना
  29. Spike = कील / नोक 
  30. Stance = मुद्रा / आसान / स्वरुप / उद्देश्य
  31. Strategic = कूटनीतिक / युक्तिपूर्ण 
  32. Transmit = संचारित / प्रेषित 



TOPIC 3 – A POTENTIAL SEEDBED FOR PRIVATE PROFITS

  1. Accrue = वृद्धि होना / लाभ होना / प्राप्ति होना / अधिकार में आना
  2. Affordable = वहन करने योग्य 
  3. Agreement = समझौता / अनुबंध / सहमति 
  4. Alignment = संरेखण 
  5. Approach = पहुंच / दृष्टिकोण 
  6. Appropriate = उपयुक्त / उचित
  7. Aspect =  पहलू / स्वरुप 
  8. Authority = अधिकार / सत्ता
  9. Beneficiary = लाभार्थी / हितभागी / लाभ प्राप्त करने वाला 
  10. Claim = दावा करना / मांग / दृढतापूर्वक कहना 
  11. Clout = घूसा मारना / चिथड़ा / ताकत 
  12. Compensation = मुआवजा / प्रतिफल / क्षतिपूर्ति 
  13. Conflict = झगड़ा / टकराव / संघर्ष 
  14. Conscious = सचेत / सतर्क / जागरूक / अभिज्ञ 
  15. Conserve = संरक्षण करना / सुरक्षित रखना
  16. Consideration = विचार / ध्यान / प्रतिफल / विमर्श 
  17. Constrain = मजबूर करना / बाध्य करना / विवश करना / जकड़ना 
  18. Convention = सम्मेलन / अभिसमय / परंपरा / समझौता / विशेष अवसर पर बुलाई गई सभा 
  19. Credible = विश्वसनीय / प्रामाणिक 
  20. Crucial = महत्वपूर्ण / निर्णायक
  21. Cultivation = खेती / जुताई 
  22. Deem = समझना / विचार करना / मान लेना / जानना 
  23. Delicate = नाजुक / कोमल 
  24. Deregulation = अविनियमन / विनयमन हटाना
  25. Desirable = इच्छा करने योग्य / मनचाहा
  26. Deviate = विचलित / भटकना
  27. Diversity = विविधता / विभिन्नता / अनेकरूपता 
  28. Domain = कार्य क्षेत्र / अधिकार क्षेत्र / विचार सीमा
  29. Draft = प्रारूप / ढांचा / मसौदा 
  30. Eligible = योग्य / पात्र 
  31. Emphasis = ज़ोर / महत्त्व / प्रमुखता / प्रभाव 
  32. Enable = सक्षम / समर्थ बनाना
  33. Encourage = प्रोत्साहित करना / बढ़ावा देना 
  34. Enforce = लागू करना / विवश करना / बाध्य करना 
  35. Enhance = बढ़ाना / सुधारना / वृद्धि करना 
  36. Ensure = आश्वस्त करना / पक्का करना / सुनिश्चित करना 
  37. Entitle = अधिकार देना / नाम रखना / समर्थ बनाना / दावेदार बनाना 
  38. Equitable = यथार्थ / उचित / निष्पक्ष / न्यायसंगत 
  39. Equity = समान हिस्सा / निष्पक्षता 
  40. Equivalent = बराबर / समकक्ष
  41. Exclusive = विशेष / विशिष्ट / केवल / मात्र 
  42. Execute = मार डाला / निष्पादित 
  43. Favourable  = अनुकूल / सहायक / लाभदायक 
  44. Formulation = सूत्रीकरण / नियमन 
  45. Genetic = आनुवंशिक / जीव संबधी / उत्पत्ति संबंधी
  46. Hybrid = संकर / वर्ण - संकर / दोगला 
  47. Illustration = चित्रण / दृष्टांत / निदर्शन
  48. Incentive = प्रलोभन / बढ़ावा 
  49. Indeed = वास्तव में / यथार्थ में
  50. Inherent = मूलभूत / स्वाभाविक / पैदाइशी 
  51. Insist = जोर देना / आग्रह करना / दृढ़ता से कहना 
  52. Instance = उदाहरण / घटना / दृष्टान्त 
  53. Intellectual = बुद्धिजीवी / बुद्धि सम्बन्धी
  54. Legislation = विधान / विधि निर्माण / कानून 
  55. Overlook = क्षमा करना / देखि अनदेखी करना / उपेक्षा करना 
  56. Potential = विभव / सामर्थ्य / सम्भावना / स्थितिज 
  57. Prefer = चुनना / पसंद करना / प्रधानता देना / वरीयता देना 
  58. Priority = प्राथमिकता / प्रधानता 
  59. Progressive = प्रगति करते हुए / प्रगतिशील रूप में 
  60. Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था 
  61. Redundant = निरर्थक / व्यर्थ / फ़ालतू 
  62. Regulate = नियंत्रण करना / नियमित करना
  63. Remunerate = पुरस्कार देना / पारिश्रमिक देना
  64. Restriction = बंधन / रोक
  65. Retain = रोकना / कायम रखना / स्मृति में रखना 
  66. Royalty = अधिशुल्क / राजशुल्क / राज्याधिकार 
  67. Signatory = हस्ताक्षरकर्ता
  68. Specify = विशेष रूप से कहना / उल्लेखित करना 
  69. Spirit = आत्मा / प्राण / भाव / भावना / मनोभाव / मनोवृत्ति 
  70. Tilt = झुकाव / झगड़ा  
  71. Traditional = परंपरागत / रूढ़िवादी / चलन के अनुसार 
  72. Treaty = संधि / समझौता 
  73. Urge = अनुरोध / तीव्र इच्छा / प्रेरणा 
  74. Vague = अस्पष्ट / धुंधला / अनिश्चित 
  75. Validity = वैद्यता 
  76. Version = संस्करण
  77. Voluntary = स्वैच्छिक / स्वेच्छापूर्ण / अपनी ही इच्छा से किया हुआ / अवैतनिक 
  78. Yield = प्राप्ति / उपज / फल



TOPIC 4 – BEHIND THE RAGE, IRANIAN DREAM OF DEMOCRACY

  1. Absolute = पूर्ण / परम / निरंकुश
  2. Authority = अधिकार / सत्ता 
  3. Autocracy = एकतंत्र / निरंकुशता
  4. Characterize = चिन्हित करना / वर्णन करना / गुण या स्वभाव बताना 
  5. Confront = सामना करना / मुकाबला करना
  6. Confrontation = विरोध / मुक़ाबला / आमना सामना 
  7. Consciousness = बोध / समझ / चेतना / जानकारी / ज्ञान 
  8. Conservative = रूढ़िवादी / अनुदार
  9. Contender = प्रतियोगी / प्रत्याशी 
  10. Contrary = विरुद्ध / प्रतिकूल / विपरीत 
  11. Crackdown = कार्रवाई
  12. Demolish = ध्वस्त / गिरना / धराशायी करना 
  13. Demonstration = प्रदर्शन / निरूपण / प्रमाण
  14. Destiny = भाग्य / प्रारब्ध 
  15. Dictator = तानाशाह / निरंकुश शासक / लिखानेवाला
  16. Drastic = तीक्ष्ण / प्रबल / शक्तिशाली / भीषण 
  17. Echo = गूँज / प्रतिध्वनि / पुनरावृत्ति 
  18. Establishment = स्थापना / संस्थापन 
  19. Execute = मार डाला / निष्पादित 
  20. Execution = क्रियान्वयन / अमल में लाना 
  21. Fraudulent = अधर्मी / कपटी / चालबाज / ढोंगी / बेईमान 
  22. Hardliner = कट्टरपंथ
  23. Impact = असर / प्रभाव 
  24. Invariable = अचल / स्थिर 
  25. Lack = अभाव / कमी 
  26. Legislation = विधान / विधि निर्माण / कानून 
  27. Liberty = स्वतंत्रता / स्वाधीनता 
  28. Negotiation = बातचीत / समझौता वार्ता / जीत पाना 
  29. Outcome = परिणाम
  30. Phenomenon = तथ्य / अद्भुत घटना 
  31. Primarily = मुख्य रूप से / मुख्यतः / प्राथमिक तौर पर 
  32. Protest = विरोध करना / दृढ़तापूर्वक कहना
  33. Rage = क्रोध / रोष / उत्साह 
  34. Reform = सुधारना / उन्नति करना / मरम्मत करना 
  35. Regime = शासन / व्यवस्था / शासन प्रणाली / शासन काल 
  36. Reminiscent = स्मृति रखनेवाला / बीती बातों से सम्बद्ध 
  37. Revolt = विद्रोह / बलवा / विप्लव 
  38. Sprint = बहुत तेज़ी से दौड़ना
  39. Squatter = अवैध निवासी
  40. Tactic = युक्ति / कार्यनीति
  41. Theocratic = धर्मशासि
  42. Transition = परिवर्तन / संक्रमण / परिवर्तनकाल
  43. Trend = दौर / प्रचलन 
  44. Trigger = सक्रिय करना / शुरू करना / कारण
  45. Turmoil = उथल पुथल / घबराहट
  46. Ultimate = परम / अंतिम / मौलिक 



Comments

Popular posts from this blog

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 19 NOVEMBER 2019

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 15 NOVEMBER 2019