THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 17 DECEMBER 2019
ARTICLE 1 – CLIMATE OF INACTION
- Address = पता / व्याख्यान / सम्बोधित करना / निवेदन करना
- Aspire = महत्वाकांक्षा करना / आकांक्षा करना / चाहना
- Audit = परीक्षण / लेखा परीक्षण / हिसाब की जांच
- Catastrophic = आपत्तिजनक / प्रलयंकर / विनाशकारी
- Cohesive = जोड़नेवाला
- Concern = चिंता / मामला / सम्बन्ध
- Conference = सभा / सम्मलेन / बातचीत
- Consequence = नतीजा / निष्कर्ष / परिणाम / महत्त्व
- Contrast = विषमता / उल्टा
- Delegate = प्रतिनिधि / प्रतिनिधि बनाना / प्रतिनिधि के रूप में भेजना
- Destruction = विनाश / तबाही
- Desultory = अनियमित / असंबद्ध / अव्यवस्थित
- Dire = खतरनाक / डरावना / भयानक
- Establish = स्थापित करना / सिद्ध करना
- Eventual = अंतिम / फलस्वरूप / संभावित
- Extreme = चरम / सिरा / किनारा
- Fossil = जीवाश्म
- Framework = रूपरेखा / संरचना
- Frequent = बार बार होने वाला / नियमित
- Galvanise = प्रेरित करना / कलाई चढ़ाना
- Imbued = रंगना / रंग चढ़ाना / व्याप्त होना
- Inaction = निष्क्रियता / अकर्मण्यता / आलस्य / आराम
- Inevitable = अनिवार्य / आवश्यक
- Intractable = असभ्य / अशिष्ट / बेअदब
- Mechanism = तंत्र / क्रियाविधि
- Merely = केवल / सादे तौर पर / महज़ / मात्र / बिल्कुल
- Miserably = बुरी तरह / अभाग्य से
- Mitigation = शमन / कमी करना / न्यूनीकरण
- Negotiation = मोल भाव / बातचीत / समझौता वार्ता
- Outcome = परिणाम
- Precede = पूर्वकालीन / पूर्ववर्त्ती / अग्रगामी
- Status = हैसियत / प्रतिष्ठा / अवस्था / स्थान / वस्तु-स्तिथि
- Storm = आँधी / तूफ़ान
- Voluntary = स्वैच्छिक / स्वेच्छापूर्ण / अपनी ही इच्छा से किया हुआ / अवैतनिक
- Vulnerable = सुभेद्य / अतिसंवेदनशील / कमज़ोर / आलोचनीय
- Wrangle = तकरार / लड़ाई
ARTICLE 2 – UNFULFILLED PROMISE
- Abide = पालन करना / सहन करना / दृढ रहना / प्रतीक्षा करना
- Circumstance = परिस्तिथि / हालत / अवस्था / हाल
- Concern = चिंता / मामला / सम्बंधित होना
- Consent = अनुमति / सहमति / मंजूरी
- Convincingly = प्रभावकारी तरीके से
- Culminate = समापन / नतीजा निकालना
- Dilute = मंद करना / फीका / पतला / जलमिश्रित
- Encouragingly = उत्साहवर्धक ढंग से
- Enforce = लागू करना / विवश करना / बाध्य करना
- Exemption = छुटकारा / बचाव
- Incident = कांड / घटना / प्रसंग / संयोग / सम्पत्ति के संबंध में अधिकार
- Intrinsic = स्वाभाविक / आतंरिक / वास्तविक
- Liberty = स्वतंत्रता / स्वाधीनता
- Nominee = नामांकित व्यक्ति / उम्मीदवार
- Originate = उत्पन्न करना
- Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था
- Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था
- Recommend = बताना / सिफारिश करना / अनुशंसा करना
- Redemption = छुटकारा / मुक्ति / दोबारा मोल लेना
- Refer = उल्लेख / भेजना / सौंपना
- Regard = विचार करना / सम्मान करना / महत्व प्रदान करना
- Regulate = नियंत्रण करना / नियमित करना
- Safeguard = रक्षा / बचाव
- Sweep = झाड़ू लगाना / तेजी से निकल जाना / घुमाव
ARTICLE 3 – THE WIDENING FISSURE IN INDIA’S RULE OF LAW
- Abusive = अपमानजनक / निंदापूर्ण
- Accountability = उत्तरदायित्व / जवाबदेही
- Accuse = आरोप लगाना / दोषारोपण करना / दोषी ठहराना
- Adequate = पर्याप्त / उचित
- Allegation = आरोप
- Allege = आरोप लगाना / तर्क करना
- Allegedly = कथित रूप से
- Ambiguous = अस्पष्ट / अनेकार्थक / सन्दिग्धार्थक
- Associate = साथी / सहयोगी / सहभागी / संयुक्त / मिला हुआ
- Autonomy = स्वराज्य / स्वशासित
- Bail = जमानत / मुचलका
- Brutal = क्रूर / अमानवीय / निष्ठुर / निर्दय
- Chargesheet = आरोप पत्र
- Claim = दावा करना / मांग / दृढतापूर्वक कहना
- Colonial = उपनिवेश सम्बन्धी
- Complicity = मिलीभगत / सहभागिता / बुरे काम में साझेदारी
- Conflict = झगड़ा / टकराव / संघर्ष
- Contempt = अपमान / अवमानना / तिरस्कार
- Context = सन्दर्भ / प्रसंग / विषय
- Corporate = निगमित / संगठित / सामूहिक
- Dilute = फीका / पतला / जलमिश्रित
- Dispute = विवाद / झगड़ा / मतभेद
- Dissent = असहमत होना / मतभेद
- Dogged = हठी / जबरदस्त / दृढ
- Domain = कार्य क्षेत्र / अधिकार क्षेत्र / विचार सीमा
- Dweller = निवासी
- Employ = नियुक्त करना / काम में लगाना
- Enable = सक्षम / समर्थ बनाना
- Enact = अभिनीत करना / कानून बनाना / अधिनियमित करना
- Encounter = मुक़ाबला / आमना सामना
- Expect = अपेक्षा करना / आशा करना
- Extent = विस्तार
- Fabric = कपड़ा / बनावट / ढांचा / संरचना
- Fissure = दरार
- Guilt = अपराध / अपराध बोध
- Illustrate = व्याख्या करना / उदाहरण देकर स्पष्ट करना / समझाना
- Implement = लागू करना / अमल में लाना / कार्यान्वित करना
- Impunity = दंड मुक्ति / माफ़ी
- Incarceration = क़ैद कर देना
- Incident = कांड / घटना / प्रसंग / संयोग / सम्पत्ति के संबंध में अधिकार
- Innocent = मासूम / बेगुनाह / भोला / निर्दोष
- Innovative = उन्नत / उन्नतशील / अभिनव / प्रगतिशील
- Intense = तीव्र / प्रचंड / प्रबल
- Interpretation = व्याख्या / अर्थ / विवेचन
- Investigate = जांच करना / अनुसंधान करना
- Invoke = बुलाना / आमंत्रित करना
- Judicial = अदालती / न्यायिक / न्याय सम्बन्धी / नयायालय सम्बन्धी
- Legislation = विधान / विधि निर्माण / कानून
- Legitimacy = असलियत / यथार्थता / सच्चाई / वैधता
- Litigation = मुकदमा / मुकदमेबाज़ी
- Manipulable = संचालित किए जाने योग्य
- Minimal = अल्प / न्यूनतम / सब से कम
- Mitigate = कम करना / घटाना / शांत करना
- Obvious = जाहिर / प्रकट / प्रत्यक्ष
- Oppression = उत्पीड़न / अत्याचार
- Organize = आयोजित करना / व्यवस्था करना / संयोजित करना
- Outcome = परिणाम
- Overwhelming = अपरिहार्य / दबानेवाला / कुचल डालनेवाला
- Penal = दण्डनीय / दण्ड देने वाला
- Pervasive = व्यापक / प्रसारित होने वाला / फैलनेवाला
- Predecessor = पूर्वज / पूर्ववर्ती / पूर्वाधिकारी
- Prevention = रोक थाम / निवारण / निरोध / प्रतिबन्ध
- Prima facie = प्रत्यक्ष / प्रथमदृष्टया / प्रथम दृष्टि पर आधारित / ऊपर से देखने पर
- Probe = जांच / छानबीन
- Proceeding = कार्यवाही / आचार / कृति / अग्र गमन
- Progressive = प्रगति करते हुए / प्रगतिशील रूप में
- Prohibit = रोकना / मना करना
- Prolong = बढ़ाना / लम्बा करना / टालना / स्थगित कर देना
- Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था
- Recognition = पहचान / मान्यता / सम्मान / स्वीकृति
- Regime = शासन / व्यवस्था / शासन प्रणाली / शासन काल
- Replicate = प्रतिकृति बनाना / फिर से दोहराना
- Resist = विरोध करना / बाधा / रोकना
- Retain = रोकना / कायम रखना / स्मृति में रखना
- Reveal = प्रकट करना / प्रकाशित करना / प्रत्यक्ष करना
- Ripe = पका हुआ / तैयार / काटने के लिए तैयार
- Sanction = प्रतिबन्ध / मंज़ूरी
- Scope = क्षेत्र / विस्तार / सीमा / व्यापकता / फैलाव
- Scroll = सूचीपत्र / हिसाब का कच्चा चिट्ठा / लपेटा हुआ
- Scrutiny = जांच / छानबीन / सूक्ष्म परीक्षण / समीक्षा
- Sedition = विद्रोह / राजद्रोह
- Seemingly = शायद / प्रतीत होता है
- Sheath = म्यान / कोश
- Slab = स्तर / पत्थर की पटिया / पटिया
- Spectre = काली छाया / प्रेत / पिशाच
- Stark = नीरा / कड़ा / कठोर / पूर्ण रूप से
- Statute = क़ानून / अधिनियम
- Stifle = दबाना / गला घोंटना / दम घुटना
- Strike = हड़ताल / प्रहार
- Tendency = प्रवृत्ति / अभिप्राय / तात्पर्य
- Trial = सुनवाई / परीक्षण / जांच
- Tribal = आदिवासी / जनजातीय
- Uphold = समर्थन करना / संभालना
- Vague = अस्पष्ट / धुंधला / अनिश्चित
ARTICLE 4 – IN CONSERVATIVE LANDSLIDE, PAIN FOR
LABOUR
- Accusation = आरोप / दोष
- Accuse = आरोप लगाना / दोषारोपण करना / दोषी ठहराना
- Adage = कहावत / सूक्ति / उक्ति
- Admirer = प्रशंसक / सराहना करने वाला
- Allegation = आरोप
- Assessment = आंकलन / मूल्यांकन
- Austerity = तपस्या / कठोरता / मितव्ययिता
- Baleful = हानिकारक / संकटपूर्ण / घातक
- Bastion = बुर्ज / दुर्ग / गढ़
- Bawdy = गंदा / फूहड़
- Campaign = अभियान / मुहीम / आंदोलन
- Chagrin = चिढ़ / तंग करना
- Conservative = रूढ़िवादी / अनुदार
- Consider = विचार करना / ध्यान रखना / समझना
- Consistency = स्थिरता / निरंतरता / अविरोध / अनुरूपता / सामंजस्य / संगति
- Consistent = अविरोधी / सिलसिलेवार / सुसंगत
- Constituency = चुनाव क्षेत्र / निर्वाचन क्षेत्र
- Contention = विवाद / तकरार
- Critic = आलोचक / समीक्षक / संकटपूर्ण
- Crossroad = चौराहा
- Dearth = अकाल / कमी
- Debate = वाद विवाद / विचार विमर्श
- Deceptiveness = धूर्तता / धाखेबाज़ी
- Despite = के बावजूद
- Dominate = हावी / प्रभुत्व रखना / शासन करना / प्राबल्य रखना
- Duplicity = कपट / द्वैधता
- Egregious = कट्टर / प्रबल / बेहद खराब
- Electorate = निर्वाचक मंडल / निर्वाचन क्षेत्र
- Elite = विशिष्ट वर्ग / उच्च वर्ग / कुलीन
- Elitism = उत्कृष्टता
- Endorse = समर्थन करना / अनुमोदन करना / पुष्टि करना
- Establish = स्थापित करना / सिद्ध करना
- Evade = बचना / बच निकलना
- Extreme = चरम / सिरा / किनारा
- Harvest = फसल काटना / उपज / पैदावार
- Inevitable = अनिवार्य / आवश्यक / जो टल न सके
- Influence = प्रभाव / प्रतिष्ठा / असर / पहुँच
- Invasion = आक्रमण / हमला / चढ़ाई / हस्तक्षेप
- Isolate = अलग / अलग कर देना / पृथक करना
- Issue = विषय / मुद्दा / प्रकाशित करना / आदेश जारी करना / आगे बढ़ाना
- Landslide = भूस्खलन / भारी बहुमत
- Mainstream = मुख्यधारा / विशेष पक्ष / मुख्य विचारधारा
- Manifesto = घोषणा पत्र
- Measure = माप / मापदंड
- Mendacity = भिक्षावृति / झूठ / असत्य
- Mooring = घाट / नाव बाँधने की जगह
- Nostrum = रामबाण दवा / नीम हकीम की दवा
- Numerous = अनेक / बहुत
- Outrageous = अपमानजनक / बेरहम / क्रूर / सख्त
- Patriotic = देशभकतीपूर्ण
- Perhaps = शायद / हो सकता है / मुमकिन है
- Plodding = परिश्रमी / पैर घसीट कर चलता हुआ
- Polarize = ध्रूवीकरण करना / फूट डालना
- Portray = चित्रित करना / प्रतिकृति बनाना / वर्णन करना / दर्शाना
- Profusion = प्रचुरता
- Racism = जातिवाद
- Radical = उग्र / महत्वपूर्ण / मौलिक
- Refer = उल्लेख / भेजना / सौंपना
- Refuse = अस्वीकार करना / रद्द करना
- Remark = टिपण्णी / आलोचना
- Remarkable = उल्लेखनीय / असाधारण / अद्भुत
- Respective = संबंधी / तत्सम्बन्धी
- Retreat = पीछे हटना / आश्रय / शरण
- Scoundrel = दुष्ट / बदमाश / निकृष्ट / नीच
- Seem = दिखाई पड़ना / प्रतीत होना / प्रकट होना
- Socialist = समाजवादी
- Staunch = स्वामिभक्त / निष्ठावान / दृढ / कट्टर / पक्का
- Suffer = भुगतना / झेलना / सहना / पीड़ित होना
- Swathe = लपेटना / बांधना / बंधन / पत्ता / तह
- Tabloid = संक्षेप / खुलासा / सनसनीखेज पत्रकारिता
- Threat = डर / धमकी / खतरा / आशंका
- Traditional = परंपरागत / रूढ़िवादी / चलन के अनुसार
- Unambiguous = स्पष्ट / पवित्र / साफ़
- Unscathed = निरापद / सकुशल / पूरा हुआ
- Utter = बोलना / चरम / उच्चारण करना / पूर्ण
- Vapidity = निर्जीवता / नीरसता / फ़ीकापन
- Vast = व्यापक / विशाल / विस्तृत
- Vulnerable = सुभेद्य / अतिसंवेदनशील / कमज़ोर / आलोचनीय
Comments
Post a Comment