THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 24 OCTOBER 2019
TOPIC 1 – NEED FOR BALANCE
Access = पहुंच / प्रवेश
Adjudication = न्यायिक निर्णय / न्याय
Circumstance = परिस्तिथि / हालात / अवस्था
Communal = सांप्रदायिक / सार्वजनिक
/ सामुदायिक / जातिगत
Contingency = आकस्मिकता / प्रासंगिकता / हालत
Devastating = भयानक / हानिकारक
Disclosure = प्रकटीकरण / उद्धाटन / खोलना
Encrypt = कूट रूप देना
Enforcement = प्रवर्तन / लागू करना / बाध्य करना
Executive = कार्यकारी / शासनात्मक
Factor = कारक / घटक
/ अवयव
Feasible = संभव / साध्य
Framework = रूपरेखा / संरचना
Impact = असर / प्रभाव
Infringe = उल्लंघन करना
/ बाधा डालना
Intend = इरादा करना
/ अभिप्राय रखना / प्रयोजन रखना
Intermediary = मध्यस्थ / मध्यवर्ती
Mandatory = अनिवार्य / बलपूर्वक
Monger = विक्रेता / बेचनेवाला
/ सौदागर / व्यापारी
Notify = सूचित करना
/ आवेदन करना
Numerous = अनेक / बहुत
Objectionable = आपत्तिजनक / विवादास्पद
Oblige = मजबूर करना
/ लाचार करना / एहसान करना / बांधना
Offend = अपमान करना
/ अप्रसन्न करना
Originator = प्रवर्तक / प्रणेता / जनक
Particular = विशेष / व्यक्तिगत / असाधारण
Prevention = रोक थाम / निवारण / निरोध / प्रतिबन्ध
Proactive = सक्रिय
Provision = प्रावधान / व्यवस्था
/ उपबंध
Regulation = नियंत्रण / नियमन / नियमित करना
Sovereignty = प्रधानता
Threshold = सीमा रेखा
/ चौखट / दहलीज
Traceability = पता लगाने की क्षमता
Ultimately = आखिरकार / फलस्वरूप / अंततोगत्वा / अंतिम रूप में
Undesirable = अवांछनीय
Vague = अस्पष्ट / धुंधला
/ अनिश्चित
Verdict = फैसला / निर्णय
Weeding = छँटाई करना
TOPIC 2 – JUST IN
Accusation = आरोप / दोष
Allegation = आरोप
Arithmetic = अंकगणित
Cannabies = भांग का
पौधा / भांग
Charismatic = करिश्माई
Chord = तार / डोरी
Consensus = सर्वसम्मति / अनुकूलता
/ सामंजस्य
Conservative = रूढ़िवादी / अनुदार
Credential = प्रत्यक्ष पत्र / प्रमाण पत्र
Ease = सुगमता / आराम
/ आसान करना / ढीला छोड़ना
Federal = संघीय / संघात्मक
Globalization = वैश्वीकरण / सार्वभौमिकता
Incumbent = निर्भर / आश्रयी
/ सहारा लिए हुए
Legalization = वैध बनाना / कानूनी रूप देना
Liberal = उदार पंथी
/ दानशील आदमी / आज़ाद ख्याल / शिष्ट / साफ़
Mandate = अधिकार पत्र
/ आज्ञा पत्र / आदेश देना
Minority = अल्पसंख्यक
Multilateralism = बहुपक्षीय
Perception = अनुभूति / अनुभव / समझना / प्रत्यक्ष ज्ञान
Pursue = पीछा करना
/ खोज करना / पाने की कोशिश करना
Recreational = मनोरंजनात्मक
Refugee = शरणार्थी / आश्रित
Rely = विश्वास करना
/ भरोसा करना / निर्भर करना
Renegotiate = फिर से तोल-मोल
करना
Robust = मजबूत / ठोस
Seemingly = शायद / प्रतीत
होता है
Sovereignty = प्रधानता
Stance = मुद्रा / आसान
/ स्वरुप / उद्देश्य
Stride = छलांग / तरक्की
/ प्रगति
Tarnish = कलंकति करना
/ धुंधलापन
Verdict = निर्णय / फैसला
TOPIC 3 – MINDING THE GAPS IN INDIA’S DATA
INFRASTRUCTURE
Aberration = विपथन / पतन / सामान्य से विचलन / हटना
Accompany = साथ देना
/ संगत करना
Approach = पहुंच / दृष्टिकोण
Aspect = पहलु / स्वरुप
Aspiration =अभिलाषा / महत्वाकांक्षा
Association = संघ / संगति / संस्था
Astray = गुमराह / सीधै
रास्ते से भटका हुआ
Attribute = गुण / विशेषता
Bias = पक्षपात / झुकाव
Bicker = झगड़ना / कल-कल के साथ
बहना
Chronicle = वृत्तांत
Circumstance = परिस्तिथि / हालात / अवस्था
Complicit = सहभागी / सह
अपराधी
Concurrent = समवर्ती / संगामी
Consistent = एक सा / अटल
/ सिलसिलेवार / तर्कयुक्त
Constructive = रचनात्मक / निर्माण सम्बन्धी
Consumption = खपत / उपभोग / उपयोग
Contraceptive = गर्भ निरोधक दवा या उपाय
Contract = अनुबंध / सिकोड़ना
/ संक्षेप करना
Corrective = संशोधक / सुधारक
Crumble = टुकड़े टुकड़े
होना / टुकड़ा / कोई वस्तु जो आसानी से
नष्ट हो जाये
Demographer = जनसांख्यिक
Deteriorate = बिगाड़ना / खराब करना / क्षय होना
Discourse = उपदेश / प्रवचन
/ बातचीत / भाषण
Discrepancy = विसंगति / भिन्नता / भेद
Dissolution = विघटन / भंग
Diverse = असमान / विविध
/ भिन्न भिन्न प्रकार का
Empathy = सहानुभूति / संवेदना
/ हमदर्दी
Enormous = विशाल / बहुत
बड़ा / असाधारण / प्रचूर
Ensure = सुनिश्चित / पक्का
करना / आश्वस्त करना
Erupt = फूटना / विस्फोट
होना / ऊपर निकलना
Estimate = मूल्य का
अनुमान / आकलन
Evaluate = मूल्यांकन करना
/ मूल्य निश्चित करना / आंकना
Evaluation = मूल्यांकन / मूल्य निर्धारण
Exclusive = विशेष / विशिष्ट
/ केवल / मात्र
Expenditure = व्यय / खर्च
Extent = सीमा / क्षेत्र
/ विस्तार / प्रभाव / मात्रा
Fertility = उपजाऊपन / उर्वरता
Greed = लालच / लोभ
/ तृष्णा
Hijack = अपहरण करना
/ लूटना
Household = घरेलु / परिवार
सम्बन्धी
Implementation = अमल / कार्यान्वयन / कार्य रूप में परिणित
Inconsistent = असंगत / विरोधी
Investigator = जांच पड़ताल करनेवाला / अन्वेषक
Judicious = उचित / न्यायसंगत
Legitimate = उचित / न्यायसंगत / कानूनी
Leverage = उत्तोलन / प्रभावन
क्षमता / अपनी स्तिथि का फायदा उठाना
Migrant = प्रवासी / स्थान
बदलकर रहने वाला
Oversight = निगरानी / निरिक्षण
/ चूक
Participant = सहभागी / हिस्सेदार / भाग लेने वाला
Partisan = पक्षपाती / पक्षतापूर्ण
Permeate = रिसना / आरपार
निकलना
Phenomenal = अभूतपूर्व / असाधारण
Precipice = करारा / खड़ी
चट्टान
Predictable = उम्मीद के मुताबिक / पूर्वकथनीय
Prescient = भविष्य का
ज्ञाता / पूर्वज्ञान रखने वाला
Proxy = प्रतिनिधि / परोक्ष
/ स्थानापन्न मनुष्य
Random = बेतरतीब / अनियमित
/ बिना सोचे समझे
Reliable = विश्वसनीय / भरोसेमंद
Retrospective = पूर्वप्रभावी / पूर्वव्यापी
Robust = मजबूत / ठोस
Somber = मलिन / निराशाजनक
Stagnate = बहना / गतिहीन
होना / विकसित न होना
Sterilize = कीटाणुरहित बनाना
/ जननाक्षम बनाना
Tremendous = अद्भुत / आश्चर्यजनक / डरावना / भयानक
Vaunt = डींग / दिखावा
/ शेखी / अपनी बड़ाई करना
Veteran = पुराना सैनिक
/ पुराण योद्धा / अनुभवी व्यक्ति
TOPIC 4 – A CASE AGAINST JUDICIAL RECUSAL
Abundant = प्रचूर / विपुल
/ बहुत
Acquire = अधिग्रहण करना
/ प्राप्त करना / अर्जित करना
Acquisition = अर्जन / अधिग्रहण / प्राप्ति / लाभ
Akin = सदृश्य / सामान
/ बराबर / समान प्रकृति वाला
Allegation = आरोप
Apparent = स्पष्ट / प्रत्यक्ष
/ प्रकट / आभासी
Authoritative = आधिकारिक / अधिकार-युक्त
Bias = पक्षपात / झुकाव
Coerce = मजबूर करना
/ विवश करना / बाध्य करना
Compensation = मुआवजा / प्रतिफल / क्षतिपूर्ति
Constitute = बनाना / निर्मित करना / गठित करना
Controversial = विवादास्पद / विवाद सम्बन्धी
Controversy = झगड़ा / तकरार / वाद विवाद / बहस
Convince = स्वीकार कराना
/ मनाना / विश्वास दिलाना
Criticism = आलोचना / समीक्षा
Distinct = अलग / विशिष्ट
/ पृथक / भिन्न
Essence = सार / सारांश
/ तत्व / निष्कर्ष
Expertise = विशेषज्ञता / निपुणता
/ अधिकार क्षेत्र / कार्य क्षेत्र
Impartial = निष्पक्ष / न्यायिक
/ तटस्थ
Imperative = अनिवार्य / आवश्यक
Inevitable = अनिवार्य / आवश्यक / जो टल न
सके
Injudicious = विचारशून्य / अविवेकी / विवेकहीन
Instance = अवस्था / उदाहरण
/ दृष्टान्त / घटना / आग्रह
Instil = टपकाना / सिखाना
/ मन में बैठा देना / चित्त पर प्रभाव डालना
Interpretation = विवेचना / व्याख्या / स्पष्टीकरण
Invoke = बुलाना / आमंत्रित
करना
Judicial = अदालती / न्यायिक
/ न्याय सम्बन्धी / नयायालय सम्बन्धी
Legal = कानूनी / वैध
Litigant = मुकदमेबाज / विवादी
Mandate = अधिकार पत्र
/ आज्ञा पत्र / आदेश देना
Pecuniary = धन संबंधी
/ वित्तीय
Penning = लिखना / बंद
करना
Persuade = राज़ी करना
/ मनाना / समझाना / फुसलाना
Precedent = पूर्ववर्ती
Predicament = कठिन परिस्तिथि / दुर्दशा
Presage = शकुन / लक्षण
/ पूर्वलक्षण
Preside = अध्यक्षता करना
Presume = मानना / अनुमान
करना / अवधारणा करना
Proceeding = कार्यवाही / आचार / कृति / अग्र गमन
Provision = प्रावधान / नियम
/ धारा / व्यवस्था
Rectitude = ईमानदारी / सच्चाई
/ सरलता / निष्कपटता
Rehabilitation = पुनर्वास / बहाली / सवास्या लाभ / पूर्व स्तिथि
Scenario = परिदृश्य / कथानक
Seem = दिखाई पड़ना
/ प्रतीत होना / प्रकट होना
Severity = तीव्रता / कठोरता
/ सख्ती
Suspicion = संदेह / अविश्वास
Tribunal = न्यायाधिकरण / न्यायलय
Whiff = एहसास / फूंक
Comments
Post a Comment