THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY: 19 AUGUST 2019



TOPIC 1 – UNCLEAR DOCTRINE

  1. Adversary = विरोधी / प्रतिद्वंदी
  2. Ambiguity = अस्पष्टता / संदिग्धता
  3. Circumstance = परिस्तिथि / स्तिथि
  4. Closet = अलमारी / कोठरी / छोटा कमरा 
  5. Comprehensive = व्यापक / विस्तृत / बोध संबंधित
  6. Conceivable = कल्पनीय / बोधगम्य / सोचने योग्य
  7. Consistent = एक सा / अटल / सिलसिलेवार / सुसंगत / अविरोधी 
  8. Convey = सूचित करना / हस्तानांतरण करना / प्रकट करना / बतलाना
  9. Debate = वाद विवाद / विचार विमर्श
  10. Deterrence = निवारण / अवरोध 
  11. Doctrine = सिद्धांत / मत
  12. Enigmatic = रहस्यपूर्ण / पेचीदा 
  13. Envision = कल्पना करना / आगे की सोचना 
  14. Intention = इरादा / उद्देश्य / विचार
  15. Interpretation = व्याख्या / अर्थ / विवेचन
  16. Manifesto = घोषणा पत्र
  17. Overwhelming = अपरिहार्य / जबरदस्त / कुचल डालने वाला / जो रोका जा सके
  18. Paranoia = पागलपन / मानसिक उन्माद 
  19. Perspective = योजना / सम्भावना / स्वरुप / परिदृश्य / दृष्टिकोण 
  20. Potential = विभव / सामर्थ्य / सम्भावना / स्थितिज 
  21. Punitive = दंडात्मक / दंड सम्बन्धी 
  22. Redundancy = निरर्थकता / अतिरिक्तता / अधिकता / बाहुल्य 
  23. Reference = सन्दर्भ / निर्देश / जिक्र / संकेत 
  24. Remark = टिपण्णी / आलोचना 
  25. Retaliation = प्रतिशोध / बदला / प्रतिकार 
  26. Review = समीक्षा / आलोचना / पुनर्विचार करना 
  27. Scenario = परिदृश्य / पटकथा / कथानक 
  28. Scope = क्षेत्र / विस्तार / सीमा / व्यापकता / फैलाव 
  29. Spark off = शुरू करना 
  30. Staggering = अत्यधिक
  31. Strategic = कूटनीतिक / युक्तिपूर्ण
  32. Tactical = कुशल / चतुर / निपुण / नीतिगत / कार्यनीतिक / सुनियोजित
  33. Warrant = अधिकार / अधिपत्र


TOPIC 2 – TAKING ON TB 

  1. Access = पहुंच / प्रवेश
  2. Adherence = लगाव / निष्ठा / अनुपालन / दृढ़ता / समर्थन 
  3. Administration = प्रशासन / प्रबंधन 
  4. Affordable = वहन करने योग्य 
  5. Agreement = समझौता / अनुबंध / सहमति 
  6. Alternative = वैकल्पिक / विकल्प 
  7. Commitment = प्रतिबद्धता / सौंपना 
  8. Compulsion = मजबूरी / अनिवार्यता
  9. Contrast = विषमता / उल्टा 
  10. Cure = इलाज करना / उपचार करना 
  11. Desperately = निराशापूर्ण / उग्रता के साथ / बिना सोचे समझे / दुस्साहसपूर्ण 
  12. Efficacious = प्रभावशाली / प्रभावी / लाभकारी 
  13. Efficacy = प्रभावकारिता / प्रभाव / गुण
  14. Essential = आवश्यक / अनिवार्य / मौलिक / मूलभूत 
  15. Estimate = मूल्य का अनुमान / आकलन
  16. Exclusive = विशेष / विशिष्ट / केवल / मात्र 
  17. Extensive = व्यापक / विस्तृत / विशाल 
  18. Extreme = चरम / सिरा / किनारा 
  19. Outcome = परिणाम
  20. Participant = सहभागी / हिस्सेदार / भाग लेने वाला 
  21. Potent = प्रबल / शक्तिशाली 
  22. Prohibit = रोकना / मना  करना
  23. Regimen = आहार / परहेज / नियमानुसार राज्य / राज्य संरक्षक / रहन सहन एवं आहार संबंधी नियम 
  24. Resistant = अवरोध / बढ़ा डालने वाला / प्रतिरोधी 
  25. Restrict = रोकना / प्रतिबंधित / सीमित करना 
  26. Scarcity = कमी / अभाव / दुर्लभता 
  27. Severe = गंभीर / कठोर / कड़ा / सख्त 
  28. Sustainable = दीर्घकालिक / लम्बे समय तक चल सकने वाला / कायम रहने वाला 
  29. Therapy = उपचार / चिकित्सा 
  30. Tolerate = सहन करना
  31. Uptake = उठाना / तेज / समझ 


TOPIC 3 – ‘THE IDEA OF INDIA’ IS FAILING

  1. Abolition = उन्मूलन / समाप्ति / लोप / अंत 
  2. Accession = परिग्रहण / प्रवेश / राज्याभिषेक 
  3. Adhere = पालन करना / अनुसरण करना / चिपकना
  4. Aggressive = आक्रामक 
  5. Allegiance = निष्ठा / राज भक्ति / वफादारी / अधीनता / आज्ञापालन
  6. Amendment = संशोधन / सुधार  
  7. Argue = तर्क करना / बहस करना 
  8. Autonomy = स्वराज्य / स्वयं शासन 
  9. Bargain = मोलभाव करना / सौदा करना 
  10. Character = चरित्र / अक्षर / पात्र / स्वरुप / विशेषता 
  11. Chip = टुकड़ा / खंड 
  12. Circumstance = परिस्तिथि / हालात / अवस्था  
  13. Cohesive = जोड़नेवाला 
  14. Collapse = ढह जाना / ढेर हो जाना / पतन / विनाश / संक्षिप्त करना 
  15. Community = समुदाय / समाज 
  16. Concern = चिंता / मामला / सम्बंधित होना 
  17. Conflict = झगड़ा / टकराव / संघर्ष 
  18. Content = सामग्री / विचार या धारणा का मूल तत्व / संतुष्ट / तृप्त / आनंदित 
  19. Contentious = विवादास्पद 
  20. Cornerstone = आधारशिला 
  21. Covet = चाहना / अभिलाषा करना / लोभ करना 
  22. Demographic = जनसांख्यिकीय सम्बन्धी / जन्म - मृत्यु के आंकड़ों से सम्बंधित
  23. Describe = वर्णन करना / विवरण देना / बताना 
  24. Diverse = असमान / विविध / भिन्न भिन्न प्रकार का
  25. Diversity = विविधता / विभिन्नता / अनेकरूपता 
  26. Embrace = सम्मिलित करना / ग्रहण करना / गले से लगाना
  27. Endorse = समर्थन करना / अनुमोदन करना / पुष्टि करना 
  28. Exception = अपवाद / आपत्ति / आक्षेप 
  29. Express = व्यक्त करना / प्रकट करना / कहना / वर्णन करना 
  30. Feather = पंख 
  31. Feature = लक्षण / दिखाना / पेश करना
  32. Federal = संघीय / संघात्मक 
  33. Firm = अटल / ठोस / दृढ / मजबूत / व्यापारी संघ 
  34. Fortnight = पखवाड़ा / पक्ष / दो सप्ताह का समय 
  35. Fraternity = भातृत्व / बंधुत्व / भाईचारा 
  36. Incident = कांड / घटना / प्रसंग / संयोग / सम्पत्ति के संबंध में अधिकार 
  37. Instance = अवस्था / उदाहरण / दृष्टान्त / घटना / आग्रह  
  38. Integral = अभिन्न / अविभाज्य / अनिवार्य / समाकलित 
  39. Integrate = संघटित करना / एकीकृत करना 
  40. Legislative = विधायी / विधान का / विधान सम्बन्धी 
  41. Legitimate = वैध / कानूनी / उचित
  42. Muster = गिनती / मुआयना / जायजा / जुटाना / बटोरना 
  43. Occupy = कब्ज़ा करना / अधिकार करना 
  44. Pluralism = अनेकवाद / बहुवाद
  45. Prance = उछल कूद / उछलना / कूदना 
  46. Preserve = रक्षित / रक्षा करना 
  47. Provision = प्रावधान / नियम / धारा / व्यवस्था 
  48. Radical = उग्र / महत्वपूर्ण / मौलिक 
  49. Ram = टक्कर मारना  
  50. Recognition = पहचान / मान्यता / सम्मान / स्वीकृति 
  51. Reprimand = डांटना / फटकारना / धमकी
  52. Rescue = बचाव / मुक्ति / छुड़ाना / उद्धार 
  53. Resident = निवासी / रहनेवाला 
  54. Seem = प्रतीत होना / दिखाई पड़ना 
  55. Shove = धक्का / फेंकना / धकेलना 
  56. Skulduggery = छल कपट / चालबाजी 
  57. Spurt =  उछाल / कूद / फलांग / आवेग 
  58. Subvert = पलट देना / व्यवस्था भंग करना 
  59. Sullen = उदास / धीमा / अमंगल सूचक / चिड़चिड़ा 
  60. Supposedly = कथित रूप से / अनुमान करते हुए 
  61. Surge = बड़ी लहर / आवेश / आगे बढ़ना
  62. Suspect = संदिग्ध / संदेह युक्त 
  63. Sustainable = दीर्घकालिक / लम्बे समय तक चल सकने वाला / कायम रहने वाला 
  64. Symbolic = प्रतीकात्मक / सांकेतिक 
  65. Territory = देश / प्रदेश / भूमि / इलाका / क्षेत्र  
  66. Uniformity = समानता / एकरूपता 
  67. Unique = अद्वितीय / अनोखा / अनन्य 
  68. Violate =  उल्लंघन / अतिक्रमण करना / तोडना या भंग करना
  69. Weary = ऊब जाना / थक जाना 
  70. Withdraw = वापस लेना / निकालना 
  71. Worrisome = चिंताजनक / कष्टपूर्ण 


TOPIC 4 – AN INTERVENTION LEADS TO MORE QUESTION

  1. Abandon = छोड़ देना / परित्याग करना / त्याग करना 
  2. Abrupt = अचानक / एकाएक / विषम 
  3. Adhere = पालन करना / अनुसरण करना / चिपकना
  4. Adoption = दत्तक ग्रहण / गोद लेना 
  5. Advocate = अधिवक्ता / समर्थक / पक्ष समर्थन करना 
  6. Alter = परिवर्तन करना / बदलना / सुधार करना  
  7. Ambiguous = अस्पष्ट / अनेकार्थक / सन्दिग्धार्थक 
  8. Appropriate = उपयुक्त / उचित 
  9. Armament = शस्त्रीकरण 
  10. Avow = खुलकर कहना / स्वीकार करना 
  11. Caretaker = कार्यवाहक / प्रभारी / रखवाला / देख रेख करने वाला 
  12. Casualty = दुर्घटना / हादसा / आपात 
  13. Circulate = प्रसारित करना / चक्कर लगाना / संचारित करना 
  14. Circumstance = परिस्तिथि / स्तिथि
  15. Claim = दावा करना / मांग / दृढतापूर्वक कहना 
  16. Coalesce = संगठित होना / सम्मिलित होना / संयुक्त होना 
  17. Commemorate  = स्मरण करना / उत्सव मनाना 
  18. Commitment = प्रतिबद्धता / सौंपना 
  19. Comprise = समझौता / समाधान करना
  20. Consensus = आम सहमति / सर्व सम्मति 
  21. Consultation = परामर्श / सम्मति लेना 
  22. Convene = बुलाना / आयोजित करना / संयोजन करना / एकत्र करना  
  23. Conventional = परम्परागत / रूढ़ / तय किया हुआ
  24. Credible = विश्वसनीय / प्रामाणिक 
  25. Criticism = आलोचना / समीक्षा 
  26. Debate = वाद विवाद / विचार विमर्श
  27. Deliberation = सोच विचार / विवेचना / वितर्क 
  28. Destruction = विनाश / तबाही 
  29. Deter = रोकना / प्रतिरोध करना / निवारण करना 
  30. Deterrent = निवारक / डराकर रोकने वाला / हतोत्साहित करने वाला / बचाव का 
  31. Devastating = भयानक / हानिकारक 
  32. Directive = निदेशक / निदेश पात्र / आदेश
  33. Doctrine = सिद्धांत / मत
  34. Draft = प्रारूप / ढांचा / मसौदा 
  35. Dynamic = गतिशील / शक्तिमान / शक्तियुक्त
  36. Emphasis = प्रभाव / प्रमुखता / महत्त्व / ज़ोर 
  37. Equate = समान बनाना / बराबर मानना 
  38. Faint heart = कायर / डरपोक 
  39. Federalism = संघवाद / संघ का अनुमोदन करना 
  40. Foundational = मूलभूत 
  41. Inflict = दण्ड देना / थोपना
  42. Intervention = हस्तक्षेप / व्यवधान / बीच बचाव 
  43. Intruder = घुसपैठिया / बिना अधिकार के प्रवेश करनेवाला 
  44. Mainstream = मुख्यधारा / विशेष पक्ष / मुख्या विचारधारा
  45. Massive = बड़ा / विशाल / व्यापक / महाकाय 
  46. Mention = उल्लेख करना / कथन / वर्णित करना 
  47. Modification = संशोधन / सुधार / परिवर्तन 
  48. Normalcy = सामान्य स्तिथि / साधारण अवस्था 
  49. Outlook = दृष्टिकोण / देखने का नज़रिया
  50. Pivotal = आधारभूत / केंद्रीय / बुनियादी 
  51. Posture = आसान / मुद्रा / दशा / हालत 
  52. Prior = पूर्व / पूर्वगामी / प्रधान 
  53. Proclamation = घोषणा 
  54. Prominent = मुख्य / प्रसिद्द / महत्वपूर्ण 
  55. Query = प्रश्न / पूछताछ 
  56. Regime = शासन / व्यवस्था / शासन काल
  57. Relevant = प्रासंगिक / उचित / अनुरूप / संगत 
  58. Resolve = समाधान करना / निश्चय करना 
  59. Resort = आश्रय / गमन
  60. Restraint = संयम / नियंत्रण / कठोरता / अवरोध
  61. Review = समीक्षा / आलोचना / पुनर्विचार करना 
  62. Revoke = वापस लेना / रद्द करना / हटाना / खंडन करना
  63. Seemingly = शायद / प्रतीत होता है 
  64. Significant = महत्वपूर्ण / सार्थक 
  65. Stance = मुद्रा / आसान / स्वरुप / उद्देश्य 
  66. Strategic = कूटनीतिक / युक्तिपूर्ण 
  67. Strike = हड़ताल / प्रहार 
  68. Sympathy = सहानुभूति / दया / संवेदना 
  69. Threat = डर / धमकी / खतरा / आशंका 
  70. Threshold = सीमा रेखा / चौखट / दहलीज 
  71. Volatile = वाष्पशील / परिवर्तनशील / अस्थिर / फुर्तीला 
  72. Waiver = त्याग / छोड़ना 
  73. Warrant = अधिकार / अधिपत्र
  74. Widespread = बड़े पैमाने पर / प्रचारित 


Comments

Popular posts from this blog

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 19 NOVEMBER 2019

THE HINDU EDITORIAL VOCABULARY PDF: 15 NOVEMBER 2019